วงจรชีวิตยุง

วงจรชีวิตยุง ยุงคืออะไร

วงจรชีวิตยุง ยุงเป็นสัตว์มีปีกขนาดเล็ก อยู่ในอันดับ Diptera วงศ์ Culicidae ทั่วโลกมียุงอยู่มากกว่า 3,500 ชนิด ในประเทศไทยมียุงอยู่ประมาณ 400 ชนิด ยุงตัวเมียเป็นสัตว์เลือดดูด โดยการกัดคนและสัตว์เพื่อดูดเลือดเป็นอาหาร เลือดที่ดูดไปนี้จะใช้ในการเจริญเติบโตของตัวอ่อนยุง มียุงอีกหลายชนิดที่นอกจากดูดเลือดเป็นอาหารแล้ว ยังเป็นพาหะของโรคร้ายแรงอีกหลายชนิด เป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อทั้งมนุษย์และสัตว์จะควบคุมยุงได้อย่างมีประสิทธิภาพคุณต้องเรียนรู้ คุณต้องเข้าใจยุงทั้งภายในและภายนอกก่อน โดยเฉพาะสถานการณ์ของยุงชีวภาพ รวมถึงวงจรชีวิตของยุง นิสัยของยุง ถิ่นที่อยู่ แหล่งเพาะพันธุ์

วงจรชีวิตยุง ที่ต้องรู้

ยุงมีการเจริญเติบโตแบบสมบูรณ์ (complete metamorphosis) แบ่งออกเป็น 4 ระยะ ได้แก่

ระยะไข่ (egg) ยุงตัวเมียจะวางไข่ตามแหล่งน้ำขังนิ่ง เช่น ภาชนะใส่น้ำ ถังน้ำ ยางรถยนต์เก่า อ่างน้ำต้นไม้ เป็นต้น ไข่ยุงมีลักษณะกลมรี มีขนาดประมาณ 0.5-1 มิลลิเมตร ไข่ยุงจะฟักออกมาเป็นลูกน้ำภายใน 1-3 วัน
ระยะลูกน้ำ (larva) ลูกน้ำยุงมีลักษณะคล้ายตัวหนอน มีความยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร ลูกน้ำยุงจะหายใจโดยใช้ท่อหายใจที่ยื่นออกมาจากส่วนหัว ลูกน้ำยุงจะกินอาหารจำพวกแพลงตอนและจุลินทรีย์ในน้ำ ลูกน้ำยุงจะลอกคราบ 4 ครั้ง ใช้เวลาประมาณ 7-10 วัน
ระยะตัวโม่ง (pupa) ตัวโม่งยุงมีลักษณะคล้ายตัวหนอนอยู่ในเปลือกหุ้มแข็ง ตัวโม่งยุงจะหายใจโดยใช้ท่อหายใจที่ยื่นออกมาจากส่วนหัว ตัวโม่งยุงจะใช้เวลาประมาณ 2-3 วัน
ระยะตัวเต็มวัย (adult) ระยะตัวเต็มวัยของยุงมีลักษณะคล้ายแมลงวัน มีความยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร ตัวเต็มวัยของยุงตัวเมียจะดูดเลือดมนุษย์หรือสัตว์เพื่อนำโปรตีนและแร่ธาตุไปใช้สำหรับการเจริญเติบโตของรังไข่ ส่วนตัวเต็มวัยของยุงตัวผู้จะดูดน้ำหวานเพื่อดำรงชีวิต ตัวเต็มวัยของยุงจะมีอายุประมาณ 1-3 เดือน

วงจรชีวิตของยุงจะแตกต่างกันไปตามชนิดของยุง อุณหภูมิ และสภาพแวดล้อม โดยทั่วไปแล้ว วงจรชีวิตของยุงจะใช้เวลาประมาณ 9-14 วัน ยุงเป็นพาหะนำโรคติดต่อที่สำคัญหลายชนิด เช่น โรคไข้เลือดออก โรคไข้มาลาเรีย โรคไข้เหลือง โรคชิคุนกุนยา และโรคเดงกี่ เป็นต้น การกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงจึงเป็นวิธีสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายของโรคติดต่อเหล่านี้

วิธีกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง

กำจัดภาชนะหรือวัสดุที่ขังน้ำ เช่น ถังน้ำ ยางรถยนต์เก่า อ่างน้ำต้นไม้ เป็นต้น
เปลี่ยนน้ำในแจกันดอกไม้หรือกระถางต้นไม้อย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง
ปิดฝาภาชนะที่ใส่น้ำ
รักษาความสะอาดบริเวณบ้านและรอบบ้าน

ยุงตัวนำโรคร้าย

เมื่อยุงลอกผิวหนัง ก็สามารถออกจากระยะดักแด้ได้ และสามารถออกเดินทางได้ภายในไม่กี่นาที อาหารของทั้งตัวผู้และตัวเมียในระยะนี้คือน้ำหวานจากดอกไม้หรือต้นไม้ การผสมพันธุ์ส่วนใหญ่เกิดขึ้นในอากาศ ในบางสายพันธุ์ การผสมพันธุ์เกิดขึ้นเมื่อยุงตัวผู้บินไปมาเป็นฝูง (ฝูง) โดยเฉพาะในเวลาพลบค่ำและใกล้รุ่งสาง ในพุ่มไม้ บนหัว ในทุ่งโล่ง หรือใกล้กับเหยื่อ เป็นต้น ยุงจะบินเข้ามาผสมพันธุ์ ยุงตัวเมียส่วนใหญ่จะผสมพันธุ์กันเพียงครั้งเดียวและอสุจิของตัวผู้จะถูกถ่ายโอนออกไป เก็บในถุงเก็บน้ำอสุจิ ยุงตัวผู้สามารถอยู่ได้ตลอดชีวิตและสามารถผสมพันธุ์ได้หลายครั้ง ยุงตัวเมียที่จับได้ตามธรรมชาติจะมีอสุจิอยู่ในถุงน้ำเชื้อเสมอ ยุงบางชนิดเป็นพาหะนำโรคร้ายแรงต่างๆ มาสู่คนและสัตว์ เช่น